Terug naar overzicht

Het boek der vaders

Vámos Miklós

Frans van Nes

GeschiedenisRomanEditie nr. 44 / 2008
door: Edwin van Schie

Het boek der vaders

In 1988 ben ik afgestudeerd met een doctoraalscriptie over Tendenzen en ontwikkelingen in het Hongaarse drama. Aangezien er in die tijd nog relatief weinig aandacht was voor Hongarije en de Hongaarse literatuur en al helemaal niet voor de rijke historie van de Hongaarse toneelliteratuur of het theater, schetste ik in mijn inleiding eerst een beeld van de geschiedenis van Hongarije en vervolgens liet ik zien hoe de Hongaarse literatuur wordt gekenmerkt door één grote tendens, die je kunt omschrijven als de 'eigen land en eigen geschiedenis'-tendens.

De afgelopen jaren is met de hausse aan vertaalde Hongaarse literatuur één ding wel duidelijk geworden: de tendens geldt nog steeds. Niet alleen in de boeken van Márai gaat het om de Hongaarse maatschappij, ook recentelijk is een aantal boeken verschenen die een beeld schetsen van (perioden uit) de Hongaarse geschiedenis, soms gezien vanuit het perspectief van één of meer hoofdpersonen. Dat geldt bijvoorbeeld voor De schaduw van de slang van Zsuzsa Rakovszky, Jadviga's kussen van Pál Závada (zie MM! 42) en Verleiding (MM! 41) dat de twintigste-eeuwse geschiedenis van Hongarije toont aan de hand van het levensverhaal van één persoon. Dit jaar is er weer een nieuw 'deel' uitgekomen in deze reeks: Het boek der vaders.

Dit boek past als familiekroniek afgezet tegen de Hongaarse geschiedenis van bijna 3 eeuwen lang precies in de Hongaarse traditie. De kroniek is als een epos en beschrijft vele generaties vaders van het jaar 1705 tot voorbij 1996, hun verhoudingen tot de maatschappij en hun eigenzinnigheden. Doordat de roman vooral het lot van de burgers in woelige tijden beschrijft, krijgt de lezer een nieuwe kijk op tal van historische gebeurtenissen en personen zoals de heidukken en de eerste pogroms tegen de joden in Roethenië en Noordoost-Hongarije. Het aantrekkelijke van dit boek vormen de 'magisch-realistische' elementen: de personages lijken de gedachten van hun eerdere verwanten te kunnen lezen, zij herinneren zich als het ware de persoonlijke geschiedenis van hun voorvaderen, waardoor ook de lezer telkens weer herinnerd wordt aan hetgeen hij al eerder heeft gelezen..

Door de ongewone levensverhalen, het telkens weer op onverklaarbare wijze in leven blijven van de hoofdrolspelers en het fraaie, soms vervreemdend ouderwetse, taalgebruik weet het boek te boeien en ontstijgt het de term familiekroniek. De vertaling is behalve uiterst soepel ook hier en daar bijzonder spitsvondig! (Edwin van Schie)

 

Het boek der vaders

Apák könyve

Miklós Vámos

vert. door Frans van Nes

Uitgeverij Contact, 2008

Terug naar overzicht

Hongaarse Literatuur